Naleving van de Code 2020

Dit rapport presenteert de resultaten van een onderzoek naar het concept "duurzame waardecreatie" in Belgische beursgenoteerde ondernemingen. Volgens de Belgische Corporate Governance Code 2020 impliceert duurzame waardecreatie een expliciete focus op de lange termijn, op verantwoord gedrag op alle niveaus van de onderneming en op het permanent rekening houden met de legitieme belangen van de stakeholders.

De studie werd uitgevoerd in opdracht van de Belgische Commissie Corporate Governance. Het doel is te evalueren hoe en in welke mate Belgische beursgenoteerde ondernemingen duurzame waardecreatie (of, meer in het kort, 'duurzaamheid') begrijpen en implementeren. Het is gebaseerd op een mixed-methods onderzoeksdesign dat een literatuurstudie combineert met kwalitatieve interviews en een enquête die verstuurd werd naar vertegenwoordigers van beursgenoteerde ondernemingen. Dit rapport focust op de bevindingen van de empirische studie.

In het algemeen stellen we vast dat de meeste Belgische beursgenoteerde ondernemingen hun duurzaamheidstransitie hebben aangevat en bezig zijn met het volledig integreren van duurzame waardecreatie in hun purpose, strategie, activiteiten, rapportering, en governance. Het wordt echter beschreven als een complex proces dat tijd, inspanningen, geld en andere middelen vergt.

Om de twee jaar voeren GUBERNA en het VBO een studie uit over de naleving van de bepalingen van de Belgische Corporate Governance Code 2020. Deze studie stelt de Commissie Corporate Governance in staat om te begrijpen hoe Belgische beursgenoteerde ondernemingen en hun raden van bestuur gebruik maken van de flexibiliteit die het "pas toe of leg uit"-principe van de Code 2020 biedt.

Uit het laatste onderzoek met betrekking tot 2022 jaarverslagen blijkt dat Belgische beursgenoteerde ondernemingen gemiddeld 93,8% van de bepalingen van de Code 2020 toepassen. In 5,9% van de gevallen hanteren de ondernemingen het "pas toe of leg uit"-principe en geven ze uitleg om afwijkingen te rechtvaardigen. Ten slotte wordt slechts in 0,3% van de gevallen afgeweken van de bepalingen van de Code, zonder dat dit wordt gerechtvaardigd door een toelichting in het jaarverslag.

Wat betreft de "explains" is het aandeel niet-kwalitatieve toelichtingen gedaald van 12,3% in 2020 naar 3,1% in 2022.

Het is al voor de zevende keer dat GUBERNA en het VBO een gezamenlijk onderzoek voeren naar de naleving van de Belgische Corporate Governance Code (‘Code’). Deze nieuwe editie is de eerste die zich toespitst op de Belgische Corporate Governance Code 2020. De resultaten van deze studie kunnen als volgt worden samengevat: vennootschappen passen 89,9% van de bepalingen van de Code gewoon toe en voor 6,4% van de bepalingen leggen zij uit waarom zij ervan afwijken. Dit wijst erop dat genoteerde vennootschappen weinig of geen gebruik maken van de flexibiliteit die het "comply or explain"-beginsel biedt, zoals reeds in eerdere studies is geconstateerd. Een minder positieve bevinding is dat 4% van de bepalingen van de Code niet wordt toegepast, zonder dat dit wordt toegelicht.

In haar studie van maart 2019 maakte de FSMA een eerste stand van zaken van de niet-financiële rapportering bij grote beursgenoteerde vennootschappen in België. In voornoemde studie bracht de FSMA goede praktijken onder de aandacht en formuleerde ze een aantal aanbevelingen om de kwaliteit van de verklaringen inzake niet-financiële informatie te verbeteren.

Sinds de vorige studie is de duurzaamheidsrapportering echter sterk geëvolueerd. Om die reden maakt de FSMA twee jaar later opnieuw de balans op van de niet-financiële rapportage door de genoteerde vennootschappen. De huidige studie gaat na op welke domeinen er vooruitgang is geboekt. Ook wordt bekeken of de vennootschappen rekening hebben gehouden met de aanbevelingen uit de vorige studie.